W dniu 11 maja br. w Domu Polskim w Barze na Ukrainie, w ramach obchodów 250 rocznicy zawiązania Konfederacji Barskiej odsłonięto nie tylko pamiatkową tablicę, ale także popiersie Maurycego Beniowskiego.

W niezwykłej biografii tego z urodzenia Węgra, a z wyboru bardziej Polaka był bowiem epizod związany z udziałem w Konfederacji Barskiej. Jego konsekwencją było m.in. najpierw zesłanie Beniowskiego przez carycę Katarzynę II na Kamczatkę, potem jego brawurowa ucieczka pod polską banderą na porwanym statku Św. Piotr i Paweł oraz odkrycia, których dokonał podczas żeglugi po niezbadanych jeszcze wówczas obszarach Północnego Pacyfiku, a także trwające do dziś spory o to czy rzeczywiście dokonał pewnych odkryć geograficznych przed  J.Cookiem.

W ramach obchodów uczestnicy konferencji naukowej mogli wysłuchać m.in. referatu Krzysztofa Jóźwiaka pt. "Maurycego Beniowskiego droga na Kamczatkę, czyli pierwszy rozdział niezwykłej biografii", referatu prof. Radosława Skryckiego pt. "Maurycy Beniowski jako geograf i kartograf" oraz referatu Grażyny Dudzickiej i Doroty Gazickiej-Wójtowicz pt. "Ucieczka Beniowskiego z Kamczatki i jego odkrywczy rejs po północnym Pacyfiku w świetle rękopiśmiennej mapy odnalezionej w zbiorach Biblioteki Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN", a także referat Jean-Marie Meskensa pt. "Wybrane epizody z życia Maurycego Beniowskiego". 

Warto zaznaczyć, że ta rękopiśmienna mapa, która "wypłynęła" po ponad 200 latach od chwili jej powstania w 1772 roku, rodzi nie mniej pytań niż dokonania jej autora.  Na niektóre z nich, dzięki hojności Fundacji im. Maurycego Beniowskiego z Nowej Soli, która sfinansowała konserwację mapy, już udało się odpowiedzieć.  Pozostałe pytania nadal pozostają bez odpowiedzi. Cyfrowa kopia mapy dostępna jest w repozytorium Instytutu pod adresem http://rcin.org.pl/igipz/publication/60295 . Sama postać Maurycego Beniowskiego jest również tak niezwykła, że ciągle interesuje się nią wiele osób w Polsce, Beligii, na Węgrzech, Słowacji czy we Francji. Zobaczymy zatem dokąd jeszcze "zaprowadzi" nas hrabia Maurycy Beniowski i jego mapa.

Dorota Gazicka-Wójtowicz, IGiPZ PAN