Centralna Biblioteka Geografii i Ochrony Środowiska

Historia

Biblioteka jest jednostką organizacyjną Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego Polskiej Akademii Nauk.

Jej zaczątkiem był cenny zbiór książek i map przekazany Instytutowi 15.10.1953 roku przez Polskie Towarzystwo Geograficzne. Przejęto wówczas 26 096 jednostek inwentarzowych, w tym: 18 000 tomów książek i czasopism, blisko 8000 map oraz 300 atlasów.

Zbiory szybko wzrastały. W końcu 1953 roku liczyły 27 096 jednostek, po 10 latach osiągnęly liczbę 132 884 pozycji, w 2010 r. - 290 876 pozycji inwentarzowych.

Duże zasługi w tworzeniu biblioteki geograficznej położył doc. Bogodar Winid. Do licznych ofiarodawców, którzy zasilili zbiory Biblioteki w początkowym okresie jej działalności, należały m.in. następujące instytucje: Polska Akademia Nauk, Biblioteka Jagiellońska, Biblioteka Narodowa, Instytut Geograficzny Uniwerstytetu Wrocławskiego, Zespół Katedr Geografii UJ, Ministerstwo Kultury i Sztuki, Ministerstwo spraw Zagranicznych, Sztab Generalny Wojska Polskiego oraz osoby prywatne a wśród nich: prezes GUG prof. A. Bolewski, ówczesny prezes PAN prof. J. Dembowski, prof. K. Dziewoński, dr J. Kobendzina, prof. J. Kondracki, dr L. Kosiński, prof. J. Kostrowicki, dr. Kotarski, mgr L. Kubiatowicz, prof. S. Leszczycki, prof. B. Olszewicz, prof. S. Pietkiewicz, prof. Rokicki, doc. B. Winid, prof. G. Wuttke, i inni. Biblioteka otrzymała dary, także od obcokrajowców, między innymi od: prof. K. Markowa, kan. nauk J. Ilinicza, prof. J. Sauszkina, prof. A. Keza, prof. Kadara, prof. H. Chura, prof. Lehmana.

Z okazji dziesięciolecia Instytutu Geografii PAN prof. Józef Staszewski ofiarował Bibliotece swój bardzo wartościowy księgozbiór, który liczył 570 atlasów, kilkaset map oraz około 5000 książek. W tej liczbie znajdowało się wiele cennych starych druków. Dar ten był dalszym, poważnym wzbogaceniem Biblioteki.

Od początku istnienia Biblioteka była prowadzona wspólnie z Biblioteką Instytutu Geograficznego Uniwersytetu Warszawskiego, z zachowaniem odrębnego inwentarza, jako Centralna Biblioteka Geograficzna. Połączone księgozbiory Biblioteki IGiPZ PAN oraz Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych UW były podstawą powołania w 1979 roku Centralnej Biblioteki Geografii i Ochrony Środowiska (zarządzenie nr 1 ministrów kultury i sztuki, nauki, szkolnictwa wyższego i techniki oraz sekretarza naukowego PAN z dnia 26 IV 1976 r. "Dz.Urz MNSziT" nr 3). Stworzono jedną z największych naukowych bibliotek geograficznych w Europie. Biblioteki gromadziły zbiory zgodnie z przydzieloną im specjalizacją, która obejmowała: geografię, kartografię, przestrzenne zagospodarowanie, kształtowanie i ochronę środowiska (bez aspektów technicznych). Biblioteka WGiSR UW główny nacisk kładła jednak na spełnianie zadań biblioteki wydziałowej, koncentrując się na gromadzeniu pozycji niezbędnych do prawidłowego przebiegu procesu nauczania na poziomie akademickim.

W 1997 roku Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN otrzymał nową siedzibę. Nastąpiło całkowite rozdzielenie połączonych dotychczas organizacyjnie bibliotek Instytutu i Wydziału. Biblioteka Instytutu z ul. Krakowskie Przedmieście 30 przeniosła swoje zbiory do budynku przy ul. Twardej 51/55 w Warszawie, zachowując jednocześnie nazwę Centralna Biblioteka Geografii i Ochrony Środowiska (CBGiOŚ).

Od początku swego istnienia Biblioteka Instytutu wnosiła wkład w dziedzinę informacji i dokumentacji naukowej. Nieprzerwanie od 1955 do 2009 roku publikowano kolejne roczniki "Bibliografii Geografii Polskiej". Początkowo Bibliografia ukazywała się tylko w wersji drukowanej. Od tomu 1985/1986 dostępna jest również pod adresem: http://www.cbgios.pan.pl/bazy/bgp w postaci internetowej bazy danych. Ukazało się sześć tomów "Centralnego Katalogu Zbiorów Kartograficznych w Polsce", wreszcie dwutomowy "Katalog Dawnych Map Rzeczypospolitej w Kolekcji Emeryka Hutten Czapskiego i innych zbiorach". Biblioteka współuczestniczyła w opracowaniu spisu publikacji pracowników Instytutu, publikowanego za dany rok w rocznych sprawozdaniach Instytutu, a dostępnego również w postaci zbiorczej komputerowej bazy danych. Do 2000 roku pracownicy Biblioteki opracowywali ukazujący się systematycznie wykaz ważniejszych nabytków Biblioteki, rozsyłany do kilkudziesięciu ośrodków naukowych w kraju. W związku z uruchomieniem katalogu on-line Biblioteki zaprzestano jego wydawania. Od roku 1999 ukazuje się natomiast comiesięczny elektroniczny biuletyn nowości dostępny poprzez stronę WWW Biblioteki.

CBGiOŚ uczestniczy również we współpracy międzynarodowej. Prowadząc szeroką wymianę publikacji naukowych promuje dorobek polskiej geografii w blisko 50 krajach świata. Współpracuje m.in. z British Library i Library of Congress. W dziedzinie informacji naukowej prowadzona była stała współpraca z czołowymi geograficznymi wydawnictwami abstraktowymi, takimi jak np. Elsevier / GeoAbstracts (GEOBASE) w Wielkiej Brytanii czy Bibliographie Geographique Internationale we Francji. Obecnie bazami WoS i SCOPUS.

Biblioteka Instytutu obsługuje głównie środowisko pracowników naukowych. Stałymi czytelnikami są także studenci z różnych polskich i zagraniczych uczelni. Walory księgozbioru, takie jak wielkość, kompletność i aktualność tematyki decydują o tym, że poza środowiskiem sensu stricto akademickim, wśród czytelników Biblioteki znajdują się przedstawiciele agend rządowych oraz eksperci. Ze zbiorów Biblioteki korzystają także wydawcy. Jednocześnie kolekcje Biblioteki stanowią źródło wiedzy dla czytelników indywidualnych. Wśród nich znajdują się nauczyciele, dziennikarze, a także różnego rodzaju pasjonaci.

Na mocy Rozporządzenia MInistra Kultury i Sztuki z dn. 24 listopada 1998 roku historyczne zbiory CBGiOŚ, w szczególności dawna kartografia, stare druki książki oraz bogata literatura geograficzna z XIX wieku, zostały włączone do Narodowego Zasobu Bibliotecznego, który współtworzyły wraz z zasobami 54 innych bibliotek w kraju.

Biblioteka Instytutu jest otwarta dla wszystkich chętnych. Każdy może skorzystać z interesujących go pozycji na miejscu w czytelni Biblioteki. Większość kategorii zbiorów wypożyczana jest, za zwrotną kaucją, do domu. Istnieje możliwość wykonania kserokopii i skanu części wybranej pozycji.

Pracownicy CBGiOŚ realizowali dwa projekty "Repozytorium Cyfrowe Instytutów Naukowych" i "Otwarte Zasoby w Repozytorium Cyfrowym Instytutów Naukowych". W ramach tych projektów pozycje ze zbiorów Biblioteki Instytutu  oraz wydawnictwa Instytutu są digitalizowane i można je czytać w sieci Internet na platformie RCIN.

Mamy nadzieję, że znajdziecie Państwo w zbiorach CBGiOŚ IGiPZ PAN potrzebne materiały. Proszę się nie wahać i zwracać się do Bibliotekarzy z pytaniami. Pracownicy znają zbiory Biblioteki Instytutu oraz inne źródła informacji naukowej, dlatego zapewne będą mogli pomóc w wyszukaniu literatury.

Zapraszamy


Kierownik Bibliotek i Wydawnictw
wraz z zespołem